I. Mở bài

Giới thiệu tác giả Trần Tế Xương – nhà thơ trào phúng xuất sắc cuối thế kỷ XIX.

Giới thiệu bài thơ “Năm mới chúc nhau” – tác phẩm phơi bày sự giả dối trong lời chúc Tết của tầng lớp trưởng giả đương thời.

II. Thân bài

1. Khái quát nội dung và nghệ thuật

Bài thơ thuộc mảng sáng tác trào phúng đặc trưng của Tú Xương.

Nhan đề gợi sự vui vẻ ngày Xuân nhưng thực chất chứa mũi nhọn châm biếm.

2. Những lời chúc thực dụng – 4 câu đầu

Phơi bày kiểu “chúc trăm tuổi” nhưng thực chất chỉ nghĩ đến lợi ích buôn bán.

Hình ảnh “buôn cối”, “giã trầu” biến lời chúc thành sự toan tính thấp kém.

Nghệ thuật: phóng đại, tương phản để làm bật tính giả dối.

3. Những lời chúc giàu sang đầy tham vọng

Lời chúc hướng tới tiền tài, “trăm nghìn vạn mớ” – biểu hiện lòng tham vô đáy.

“Gà ăn bạc” – ẩn dụ chỉ cách làm giàu bất chính.

Lời thơ sắc sảo, đả kích thói chạy theo vật chất.

4. Lời chúc sang trọng đi kèm mua quan bán chức

“Mua tước, mua quan”, “buôn lọng” tố cáo bộ máy xã hội tha hóa.

Lời chúc phơi bày sự thật cay đắng: danh vọng không đến từ tài năng mà đến từ tiền bạc.

5. Lời chúc về con cái – phi thực tế và trào lộng

“Sinh năm đẻ bảy”, “bồng bế nhau lên nó ở non” – những ước mơ hoang tưởng.

Tác giả mỉa mai sự ngây ngô, mê tín và thiếu hiểu biết.

6. Lời kết – nhát dao cuối cùng của tiếng cười trào phúng

“Cho ra cái giống người” – nhấn mạnh sự băng hoại đạo đức xã hội.

Lời chúc hóa thành lời cảnh tỉnh.

III. Kết bài

Khẳng định giá trị trào phúng sắc bén của bài thơ.

Ý nghĩa nhân văn: kêu gọi con người sống chân thật, có phẩm chất.

I. Mở bài

Giới thiệu tác giả Trần Tế Xương – nhà thơ trào phúng tiêu biểu cuối thế kỷ XIX, tiếng cười sắc lạnh, mạnh mẽ, đả kích thói đời thị dân nửa Tây nửa ta.

Giới thiệu bài thơ “Năm mới chúc nhau” – bài thơ dùng hình thức chúc Tết quen thuộc để mỉa mai xã hội giả dối, thực dụng và sa sút đạo đức.

II. Thân bài

Khái quát chung

Bài thơ thuộc mảng trào phúng rất nổi bật của Tú Xương.

Nhan đề gợi không khí vui xuân nhưng ẩn chứa tiếng cười mỉa mai, trái ngược sự thanh tao vốn có của văn hóa chúc Tết.

Mục đích: phơi bày thói vụ lợi, tham lam và vô đạo đức trong xã hội đương thời.

Lời chúc thực dụng – phê phán sự tính toán vụ lợi

Các câu đầu: “Trăm tuổi” thường gắn với lời cầu phúc, nhưng Tú Xương biến thành “ông quyết đi buôn cối”, “thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu”.

Hình ảnh buôn cối – giã trầu là biểu tượng cho tính toán, vụ lợi trong mối quan hệ xã hội.

Nghệ thuật phóng đại và tạo nghịch lí tạo tiếng cười sắc sảo.

Lời chúc giàu sang – phê phán lòng tham vô đáy

“Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?” cho thấy ước vọng vật chất cực đoan.

“Gà ăn bạc” – hình ảnh châm biếm lối làm giàu bất chính.

Tác giả chỉ ra tâm lí trọng tiền, xem vật chất hơn đạo đức.

Lời chúc thăng quan – phê phán tình trạng mua chức, mua quyền

“Mua tước mua quan”, “buôn lọng” tố cáo sự mục ruỗng của bộ máy cai trị.

Tiếng cười hướng vào giới quyền lực chỉ biết dùng tiền để leo chức.

Lời chúc con cái – phê phán tư duy ảo tưởng

“Sinh năm đẻ bảy”, “bồng bế nhau lên ở non” – ước vọng phi lý, thiếu thực tế.

Tác giả chê trách sự lố bịch trong tư duy của người dân.

Lời kết chua chát – phê phán sự suy đồi nhân tính

“Cho ra cái giống người” như tiếng thở dài về sự biến chất của xã hội.

Đây là câu đả kích mạnh nhất, thể hiện nỗi đau và sự thất vọng của tác giả.

III. Kết bài

Khẳng định giá trị trào phúng xuất sắc của bài thơ.

Tác phẩm không chỉ gây cười mà còn nhắc nhở về đạo đức, nhân phẩm, khát vọng sống tử tế.

I. Mở bài: Giới thiệu về tác giả và bài thơ

- Tác giả: Trần Tế Xương (1870-1907) là một nhà thơ nổi tiếng trong nền văn học dân tộc, với lối viết trào phúng sắc bén và sâu sắc. Ông còn được biết đến với bút danh Thệ Hà.

- Bài thơ: "Năm Mới Chúc Nhau" là một tác phẩm trào phúng, mang tính chất châm biếm sâu sắc. Qua đó, tác giả phản ánh sự thực dụng, sự giả dối trong cách chúc Tết của xã hội đương thời.

II.. Thân bài: Phân tích chi tiết bài thơ

1. Khái quát.

- Ý nghĩa nhan đề tác phẩm "Năm mới chúc nhau": Bài thơ châm biếm, giễu cợt, khinh ghét lối sống lố lăng kệch cỡm của những kẻ giàu sang, hãnh tiến đang nhắm mắt làm ngơ trước cảnh đời nô lệ, dân chúng lầm than, Tú Xương giống một tiếng chuông cảnh tỉnh, phê phán.

Luận điểm 1: Chúc nhau trăm tuổi, nhưng đầy thực dụng (4 câu đầu)

- Những câu chúc như "trăm tuổi bạc đầu râu", "ông quyết đi buôn cối", "Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu" mang tính chất trào phúng, phản ánh sự bề ngoài của những lời chúc tốt đẹp nhưng lại ẩn chứa sự thực dụng và lợi dụng trong xã hội.

- Trần Tế Xương sử dụng hình ảnh “buôn cối” và “giã trầu” để chỉ sự buôn bán, trao đổi của con người trong những lời chúc, mang hàm ý về sự giả dối, không thực lòng. Những lời chúc như vậy thiếu đi sự chân thành và chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân.

Luận điểm 2: Chúc giàu, nhưng lại châm biếm về sự tham lam

- Những câu chúc giàu có, "Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?", "Phen này ắt hẳn gà ăn bạc" phản ánh sự tham lam, sự mưu cầu tiền tài bất chính.

- Trần Tế Xương mỉa mai cách con người chỉ quan tâm đến tiền bạc và vật chất, "gà ăn bạc" là một hình ảnh mang tính chất châm biếm về những kẻ tham lam, muốn đạt được giàu sang mà không màng đến đạo đức hay phẩm hạnh.

Luận điểm 3: Chúc sang, nhưng chỉ là mưu đồ mua chức, mua quyền

- Các câu chúc "mua tước, mua quan", "buôn lọng" chỉ ra sự tham vọng về quyền lực trong xã hội đương thời.

- Trần Tế Xương châm biếm những người lợi dụng quyền lực, dùng tiền bạc để mua chức tước, danh vọng mà không phải nhờ vào tài năng thực sự. Hình ảnh "buôn lọng" vừa là sự mỉa mai về những người bán tước, bán quan, vừa phản ánh sự xuống cấp trong xã hội.

Luận điểm 4: Chúc con, nhưng lại thể hiện sự thiếu hiểu biết và ước vọng viển vông

- "Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn", "Bồng bế nhau lên nó ở non" thể hiện ước vọng xa vời và sự thiếu thực tế trong cách nhìn nhận về cuộc sống.

- Trần Tế Xương mỉa mai những người chúc nhau những điều phi thực tế, khi đưa ra những lời chúc vô lý như "bồng bế nhau lên non". Những lời chúc này thiếu đi tính thực tế và chỉ là ước vọng mơ hồ không thể đạt được.

* Lời chúc cuối cùng mang tính châm biếm và đánh giá xã hội

- "Chúc cho khắp hết ở trong đời", "Sao được cho ra cái giống người".

- Câu kết là sự tổng kết lại tất cả những sự giả dối, những hành động thiếu thực tế trong xã hội. Trần Tế Xương dùng hình ảnh "giống người" để chỉ trích một xã hội mà trong đó, con người không còn giữ được phẩm hạnh, đạo đức, chỉ biết lợi dụng lẫn nhau.

III. Kết bài: Tính trào phúng và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

- Bài thơ sử dụng biện pháp trào phúng để chỉ trích những thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến đương thời. Những lời chúc Tết ở đây không mang ý nghĩa tốt đẹp, mà chủ yếu phản ánh sự thực dụng, tham lam, ích kỷ của con người.

- Mặc dù được viết dưới hình thức chúc Tết, nhưng thực chất bài thơ là sự phê phán sâu sắc những thói xấu trong xã hội, kêu gọi con người cần phải thay đổi tư duy, sống chân thành và có phẩm hạnh hơn.

I. Mở bài

Giới thiệu Trần Tế Xương – nhà thơ phản ánh hiện thực xã hội sắc sảo.

Bài thơ “Năm mới chúc nhau” thể hiện cái nhìn đầy chua xót về xã hội phong kiến nửa thực dân cuối thế kỷ XIX.

II. Thân bài

Khái quát bối cảnh xã hội

Xã hội thời Tú Xương nhiều biến động: đạo đức xuống cấp, quan lại thối nát, dân chúng lầm than.

Bài thơ được viết nhằm phơi bày mặt trái của những lời chúc tưởng như tốt đẹp.

Hiện thực lối sống thực dụng

Những lời chúc “trăm tuổi”, “buôn cối”, “giã trầu” nói lên thái độ sống tính toán.

Quan hệ xã hội bị thương mại hóa, người ta chúc phúc để kiếm lợi.

Hiện thực lòng tham vật chất

Cách phóng đại “trăm, nghìn, vạn mớ” khiến lòng tham hiện lên trần trụi.

“Gà ăn bạc” tố cáo những thủ đoạn kiếm tiền không lương thiện.

Đây là xã hội đề cao tiền bạc hơn mọi giá trị tinh thần.

Hiện thực tha hóa quyền lực

“Mua tước mua quan”, “buôn lọng” phản ánh tình trạng quan trường mua bán trắng trợn.

Quyền lực trở thành món hàng trao đổi, không còn dựa vào tài năng hay đạo đức.

Tác giả muốn phơi bày sự suy đồi của tầng lớp thống trị.

Hiện thực lạc hậu và mê tín

“Sinh năm đẻ bảy”, “ở non” cho thấy tư duy lạc hậu, tin vào điều phi lý.

Tác giả phê phán sự thiếu hiểu biết phổ biến trong dân chúng.

Kết luận hiện thực đầy đau xót

Câu cuối “cho ra cái giống người” thể hiện cả nỗi thất vọng lẫn mong muốn cải hóa xã hội.

Không chỉ châm biếm, bài thơ còn chứa nỗi đau nhân đạo.

III. Kết bài

Khẳng định giá trị hiện thực sâu sắc của bài thơ.

Tác phẩm như tiếng chuông cảnh tỉnh về đạo đức và nhân phẩm con người.

I. Mở bài

Giới thiệu Trần Tế Xương – bậc thầy sử dụng tiếng cười để mỉa mai xã hội.

Bài thơ “Năm mới chúc nhau” thể hiện giọng điệu bỡn cợt, sắc bén, đầy hàm ý phê phán.

II. Thân bài

Giọng điệu chung của bài thơ

Bề ngoài vui vẻ, nhẹ nhàng nhưng thực chất chan chứa sự chua chát.

Giọng điệu xuyên suốt: mỉa mai, châm chọc, phơi bày thói đời.

Giọng mỉa mai lời chúc thực dụng

Tác giả “nhại” lại lời chúc trăm tuổi để phơi bày sự tính toán trong quan hệ.

Giọng đùa cợt “ông quyết đi buôn cối” khiến người đọc bật cười nhưng thấm thía.

Giọng châm biếm lòng tham vô đáy

Nhịp thơ dồn dập như trách móc: “Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?”

“Gà ăn bạc” được nói như một câu đùa nhưng ẩn chứa sự khinh bỉ.

Giọng mỉa mai sự ham quyền lực

Nghệ thuật nói giảm nói tránh khiến câu “mua tước mua quan” trở nên sắc bén.

Giọng thơ như đang kể một câu chuyện cười về xã hội đảo lộn giá trị.

Giọng chế nhạo sự mê tín, ảo tưởng

“Sinh năm đẻ bảy”, “lên ở non” được nói bằng giọng châm biếm nhẹ nhưng sâu.

Tác giả khiến những lời chúc phi lý trở thành trò hề.

Giọng kết đầy phẫn uất

“Cho ra cái giống người” – giọng đột ngột nghiêm lại, thay tiếng cười bằng nỗi xót xa.

Đây là điểm nhấn mạnh mẽ tạo dư âm sâu sắc.

III. Kết bài

Giọng điệu mỉa mai là linh hồn của bài thơ.

Qua tiếng cười, tác giả gửi gắm nỗi đau, trách nhiệm và niềm hy vọng về phẩm chất con người.