Trần Phú

Trần Phú sinh ngày 1 tháng 5 năm 1904, tại An Thổ, phủ Tuy An, tỉnh Phú Yên (nay là xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) nơi cha anh, Trần Văn Phố, là giáo viên. Trần Phú tốt nghiệp trung (năm 1922) và vào năm 1925, ông gia nhập Hội Phục Việt. Tháng 07 năm 1926, đồng chí Trần Phú được cử sang Quảng Châu để gặp các đồng chí lãnh đạo Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội, để bàn việc hợp nhất Hội thanh niên với Tân Việt. Tại đây, đồng chí Trần Phú được gặp đồng chí Nguyễn Ái Quốc và được huấn luyện về chủ nghĩa Mác - Lênin và về kinh nghiệm cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga.

Năm 1927, ông đến Liên Xô và theo học tại Đại học Cộng sản của các Toilers of the East ở Moscow . Năm 1928, ông tham dự phiên họp thứ sáu của Quốc tế Cộng sản. Vào ngày 11 tháng 10 năm 1929, tòa án Nam triều ở Nghệ An tiến hành phiên xử vắng mặt một số thành viên của Đảng Cộng sản Đông Dương, Trần Phú là một trong những người bị cáo buộc.

Tháng 04-1930, đồng chí Trần Phú về nước được bổ sung vào Ban chấp hành Trung ương Đảng và được giao trách nhiệm khởi thảo bản Luận cương chính trị của Đảng. Bản luận cương này được Hội nghị trung ương lần thứ nhất họp ở Hương Cảng (Trung Quốc) tháng 10-1930 thông qua. Cũng tại Hội nghị này đồng chí Trần Phú được cử làm Tổng Bí thư của Đảng cộng sản Đông Dương.

Sau Hội nghị đồng chí trở về nước tổ chức lãnh đạo phong trào cách mạng trong cả nước. Tháng 03-1931, chủ trì Hội nghị trung ương lần thứ hai nhằm đấu tranh với những tư tưởng lệch lạc trong Đảng và chủ trương tập hợp lực lượng các đoàn thể quần chúng: công hội, nông hội, phụ nữ, thanh niên để đưa phong trào cách mạng tiến lên.

Tháng 4 năm 1930, ông trở về Việt Nam và tham gia vào Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông đã được trao công việc chỉnh sửa Các luận án về cuộc cách mạng tư sản của các quyền dân sự. Ngày 19 tháng 4 năm 1931, ông bị Pháp bắt giữ trên 66 phố Champane, Sài Gòn. Ông bị xử tử vào ngày 6 tháng 9 năm 1931.