Tháp Bà Ponagar

Cách trung tâm Thành phố du lịch Nha Trang không xa về phía Bắc 2 km, tháp Ponagar xinh đẹp nằm gọn gàng trên một quả đồi nhỏ bên bờ sông Cái hiền hòa. Vị trí ngọn đồi khá thoáng gió với độ cao khiêm tốn chỉ 50 m so với mặt nước biển. Từ xa bạn cũng có thể dễ dàng nhận ra tháp Ponagar vì hình dáng và kiến trúc rất đặc sắc. Thời xưa người Chăm Pa ở Khánh Hòa thờ phụng nữ thần Ponagar, Người luôn kề bên bảo vệ chăm lo đời sống cho người dân, giúp họ có đất đai để sinh sống, trồng trọt. Ponagar được người dân tôn là Thiên Y Thánh Mẫu. Trong tâm niệm của người Chăm Pa xưa Thiên Y Thánh Mẫu được xếp vào hạng thượng đẳng thần, muôn người thờ phụng. Bà là người tái sinh ra đất, nước, cây cối, thực phẩm cho nhân dân vì thế người Chăm coi bà như sự khởi nguyên của sự sống.

Tuy chỉ là truyền thuyết người xưa để lại nhưng những điều đó đã tạo nên những văn hóa phong tục vô cùng đặc sắc của người Chiêm Thành. Bạn đến với tháp Ponagar tất nhiên sẽ được nghe qua về sự tích nữ thần Ponagar (Thiên Y Thánh Mẫu) và nhiều câu chuyện khác về các vị thần được thờ nơi đây. Bước lên cổng nhìn lên một cách tổng quát ta có thể dễ dàng nhận ra khái quát bố cục của toàn bộ khu di tích. Khu di tích tháp Ponagar được chia làm 3 phân khu từ dưới lên trên tương ứng với 3 tầng kiến trúc. Bên trong tháp được trang trí bằng nhiều hình điêu khắc bắt mắt mô tả các hoạt động sinh hoạt của cộng đồng thời đó như cảnh săn bắn, cảnh chèo thuyền, cảnh múa hát… Ngoài tháp chính thờ nữ thần Ponagar còn có các tháp khác bên cạnh thờ thần Shiva, thần Sanhaka, Ganeka.