Mưa tháng ba

Nghe đài báo gió mùa đông bắc và có mưa rào rải rác, trong khi trời đang nóng nực chị hàng bún nhà kế bên lẩm bẩm: “Nóng như mùa hè thế này mấy ông nhà đài có nhầm không mà lại báo mai có mưa ! Mà kệ thây ! Mưa cũng hay, lúa xuân đang cần nước.” Ấy vậy rồi đêm đến trời đột ngột trở gió lạnh, sáng ra mưa rào thật, có cả những tiếng sấm đầu mùa rền vang xen lẫn những tia chớp ngoằn ngèo sáng rực cả trời. Mưa tháng ba không xối xả như những cơn mưa rào mùa hạ nhưng cũng đủ nước làm cho cây cối xanh tươi trở lại sau những tháng mùa đông cằn cỗi. Nhất là đối với lúa chiêm. Ca dao chả có câu: “Lúa chiêm thấp thó đầu bờ/ Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên”, là thế, những cây lúa mới đầu còn èo uột, mảnh rẻ, vậy mà sau mưa chúng cựa mình sinh sôi đến nhanh và đến lạ !

Mưa tháng ba không hối hả mà có cái gì đó khiến ta cảm nhận nó chậm rãi, thảnh thơi và thong thả, giống như con người vậy, sau những ngày tết tất bật, mọi người náo nức, tấp nập du xuân thưởng lãm tại các đền chùa, miếu mạo thuộc các vùng quê thì giờ đây mùa lễ hội cũng đã vãn, nhịp sống không còn gấp gáp, vội vã mà đã dần trở lại vòng quay cũ của nó, trả lại sự bình yên, tĩnh lặng cho mỗi miền quê.

Công sở, xưởng máy trở lại nếp sống ca kíp và công việc thường ngày, làng quê tĩnh lặng trở lại, những cánh cò, cánh én xuân chấp chới chao nghiêng hiện trên những cánh đồng lúa xuân xanh rì. Những cô thôn nữ lại mải mê với công việc canh nông thường ngày bên những thửa ruộng, lo làm cỏ, bón phân chăm chút cho cây lúa, hay vườn hoa màu…Với những người nghệ sỹ, mưa tháng ba cũng đem đến cho họ bao cảm xúc trong trẻo và mới lạ, tạo nên những rung động trong sâu thẳm tâm hồn mỗi nghệ sỹ, những áng văn hay, những vần thơ đẹp cũng vì thế mà có cơ hội ra đời. Tháng ba con người như cảm thấy sung mãn hơn bởi cơ thể đã được nạp đủ năng lượng trong những ngày tết và cũng bởi tiết trời ấm áp, không khí trong lành và vì đây là mùa cây nảy lộc, đâm chồi. Những cơn mưa tháng ba giống như những liều thuốc bổ tưới tắm và gột rửa cho muôn vật, muôn loài để rồi tất cả lại cùng nhau bước vào một chu kỳ sinh trưởng mới cùng đất trời. Những ngày mưa cũng là những ngày làm ta lắng lại để suy ngẫm về bản thân, về những gì ta đã làm được trong thời gian qua và chuẩn bị cho những dự định trong tương lai sắp tới, có thể là ngắn hạn và cũng có thể là dài hạn! Mưa tháng ba làm bùng nở những chùm hoa xoan có màu phớt tím, hoa bùng nở từng chùm chi chít trên những tán lá non màu xanh ngọc mỡ màng. Mưa xuân làm rụng rơi những cánh hoa xoan trắng xóa một góc vườn. Hoa xoan thứ hoa mang đặc trưng của làng quê và đã từng đi vào thi ca của nhiều thi sỹ vốn xuất thân ở những làng quê. Tuy hoa xoan không hương sắc nhưng nó vẫn gợi cho ta nỗi nhớ quê da diết mỗi khi tháng ba trở về. Sau những cơn mưa mặt trời thường bừng lên chói chang, những con chim sâu, chim chào mào vừa trú mưa chỉ chờ tạnh mưa liền vội vã rời chỗ trú đi săn mồi, bởi sau mưa lũ côn trùng, sâu bọ, mối, bướm … thường rời nơi ẩn nấp bay ra. Lũ chim lúc này tha hồ mà săn bắt mồi. Chúng chuyền từ cành này, sang cành khác với tiếng kêu loách choách thật vui tai… Những cây chanh cũng bung nở những chùm hoa trắng, tím với nhụy vàng cùng làn hương thơm mát dịu phảng phất trước làn gió. Những hoa chanh được thụ phấn cánh hoa đã rụng trơ lại quả non, ban đầu chúng nhỏ li ti chỉ to hơn đầu cái tăm, nhưng chỉ hai ba hôm sau mưa ra trông đã thấy hình hài của chúng hiển hiện rõ mồn một. Những cơn mưa tháng ba giúp hoa trái sinh trưởng nhanh đến lạ kỳ ! Nhớ ngày bé mùa hoa chanh nở chị em chúng tôi thường tụ tập nhau len lỏi dưới mấy cây chanh già sau nhà, nhặt những bông chanh rụng rơi đầy gốc cho vào lọ ủ để làm nước hoa. Tuy “nước hoa” chả thơm là mấy vậy mà chúng tôi vẫn thích thú vẩy đầy đầu cho nhau, chị tôi tấm tắc khen “thơm ra phết kém gì nước hoa ngoại chợ đâu?”. Suốt ngày quanh quẩn trong vườn như thế, mùa hoa chanh, hoa xoan cũng chính là mùa lũ bọ chó sinh sôi mạnh mẽ bởi thế mà chúng tôi thường bị chúng bu đầy trong quần áo và đốt cho đỏ rực khắp người. Đêm ngủ mà cứ rãy đạp suốt không sao yên giấc được. Sáng ra mẹ vạch áo quần ra xem thì ôi thôi người đứa nào đứa nấy đều mẩn đỏ, mụn nổi chi chít khắp người dấu vết của những cú đốt chích máu của lũ bọ chó đêm qua. Giờ nhớ lại mà thấy thật hãi hùng !

Những cơn mưa tháng ba thường dầm dề cả buổi có khi kéo dài hai ba ngày. Nhìn mưa rơi lòng ta dễ thổn thức nhớ về miền ký ức xa xôi hay nhớ về một miền quê mà ta đã từng được sinh ra và lớn lên. Mưa thảnh thót, nhẹ nhàng như gợi nhớ, gợi thương. Và hôm nay ngồi nhìn mưa tháng ba bỗng thấy mình không còn trẻ nữa. Và cũng tự thấy mình cần phải tự thay đổi bản thân, bớt bỏ những ham muốn vô bổ, bỏ qua những kẻ đố kỵ, nhỏ nhen, sống đơn giản và thanh thản cho đỡ nhọc lòng.

Cần vị tha với chính bản thân và bạn bè nhiều hơn. Mưa tháng ba như một dịp để ta thanh lọc tâm hồn ! Mưa tháng ba làm ta nhớ tới những cánh hoa xoan, hoa chanh trong vườn xưa của mẹ, nhớ đến những trò chơi con trẻ thuở nào… tất cả nó như vẫn hiển hiện đâu đó quanh ta cho dù dĩ vãng đã xa xăm !

Tản văn của: Bùi Nhật Lai - Thái Nguyên.