Hành quân xa

Cùng với hai ca khúc “Giải phóng Điện Biên”, “Trên đồi Him Lam” thì “Hành quân xa” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận là ca khúc tiêu biểu đã phản ánh chân thực cuộc chiến tranh chính nghĩa, hào hùng của dân tộc ta.

Bài hát được ông sáng tác trong hoàn cảnh rất đặc biệt. Một lần, ông cùng các chiến sĩ hành quân từ huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên) qua đèo Khế đến Thượng Bằng La (Yên Bái). Hành quân ngày đêm nhưng đoàn quân cũng chưa biết địa điểm tập kết ở đâu. Thế rồi, nghỉ giữa chặng đường hành quân, các anh cùng bàn luận, phán đoán ý đồ tác chiến của cấp trên. Một đồng chí đứng lên hô vang: “Thôi, không cần thắc mắc! Đời chúng ta, đâu có giặc là ta cứ đi”. Câu nói đó trở thành gợi ý để nhạc sĩ Đỗ Nhuận phát triển và sáng tác ca khúc “Hành quân xa” - một bản hành khúc cho người lính trong những năm dài kháng chiến. Bài hát với ca từ giản dị, tự nhiên, ngắn gọn, dễ thuộc nhưng vô cùng sâu sắc.

Nếu “Hành quân xa” là những lời động viên nhẹ nhàng, ngắn gọn, dễ hiểu, chân tình đối với cán bộ, chiến sĩ, giúp họ vượt qua những cuộc hành quân khó khăn, gian khổ, thì “Trên đồi Him Lam” là những dự cảm về một thắng lợi của quân đội ta đang đến gần.