Cúng giao thừa

Giao thừa là thời khắc mà trời đất giao hoà, âm dương hoà quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới. Đối với người Việt Nam phút giao thừa thật thiêng liêng và trang trọng. Lễ cúng Giao thừa được cử hành đúng vào lúc 23 giờ - 0 giờ ngày mùng 1 tết, ngày mở đầu cho năm mới. Theo phong tục, tại thời điểm giao thừa, nhà nhà đều cúng lễ ngoài trời và cúng lễ trong nhà. Lễ giao thừa hay còn gọi là Lễ trừ tịch bao hàm một ý nghĩa trọng đại “tống cựu nghinh tân”, nên lễ được cử hành rất trịnh trọng trong mỗi gia đình người Việt. Người xưa tin rằng: mỗi năm có một vị hành khiển trông coi việc nhân gian, hết năm thì vị thần năm cũ lại bàn giao công việc cho vị thần năm mới, nên phải cúng giao thừa ở ngoài trời để tiễn đưa thần năm cũ và đón rước thần năm mới. Có 12 vị hành khiển và 12 phán quan (phán quan là vị thần giúp việc cho các vị hành khiển). Mỗi vị làm một năm dưới dương gian và cứ sau 12 năm thì lại có sự luân phiên trở lại.

Lễ cúng giao thừa được cúng trước sân nhà, có một chiếc bàn hương được kê ra, thắp nhang tỏa khói nghi ngút. Hai bên có hai ngọn đèn dầu hoặc hai ngọn nến. Theo phong tục của người Việt ta từ xưa, mâm cỗ cúng giao thừa thường có một đĩa xôi gấc đỏ tươi với ý nghĩa cầu may mắn cho cả năm, một con gà trống luộc rất khéo, miệng ngậm bông hồng đỏ với ý nghĩa khoẻ mạnh, tinh khiết. Kèm theo 02 thứ trên thì còn có bánh chưng hay bánh tét, mứt kẹo, trầu cau, hoa quả, rượu, nước và nhất là không quên được rượu, vì “vô tửu bất thành lễ”. Hương thắp lên được cắm vào một chiếc ly đầy gạo hoặc vào một chiếc lọ nhỏ để giữ chân hương. Một số gia đình lại giản tiện hơn, hương thắp ngay trên mâm lễ, hoặc cắm vào các khe nải chuối. Ý nghĩa của lễ này còn bao gồm việc đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ để đón những điều tốt đẹp của năm mới. Sau khi các nghi lễ cúng giao thừa đã hoàn tất, có thể coi như mọi việc đã xong, và mọi người trong gia đình cùng nhau xum vầy đón mừng năm mới.