Chùa Đại Bi

Chùa Đại Bi còn có tên là chùa Tổ hay chùa Tẩy tọa lạc trên bãi bồi cách bờ nam sông Đuống khoảng gần 1km, cách chân đê Đuống phía ngoài khoảng 100m nay thuộc thôn Vạn Ty, xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.

Ngoài thờ Phật chùa Đại Bi còn là nơi lưu giữ sâu sắc về Trúc Lâm đệ tam tổ Huyền Quang một nhà sư và cũng là một nhà thơ lớn thời Trần, người đã cùng với vua Trần Nhân Tôn, thiền sư Pháp Loa sáng lập ra thiền phái Trúc Lâm – một thiền phái Phật giáo mang đậm sắc thái Việt Nam.

Theo các thư tịch cổ ngôi chùa vốn được Huyền Quang cho xây dựng vào năm Quý Mão (1305) trên khu đất đẹp phía tây nhà nhân dịp về quê thăm cha mẹ và đặt tên là “Đại Bi tự” với ý nghĩa: đức Phật đại từ đại bi, Quan Thế Âm Bồ Tát cứu được cha mẹ về với đạo Phật.

Chùa Đại Bi đã qua nhiều lần tu bổ, tôn tạo, dấu ấn sớm nhất trên kiến trúc hiện nay là của thời Lê và Nguyễn. Ở trong khuôn viên của chùa còn có “đền thờ Tam Tổ” nơi thờ tam vị Tổ của thiền phái Trúc Lâm là “Trần Nhân Tôn, Pháp Loa và Huyền Quang”.

Sau chùa năm 2005 nhân dân mới phục dựng ngôi đình để thờ tam vị thành hoàng những danh tướng có công dẹp giặc Thục vào thời Hùng Vương thứ 18.

Lễ hội chùa Đại Bi được tổ chức vào ngày 21 tháng giêng âm lịch hàng năm. Đây là lễ hội lớn từng nổi tiếng trong dân gian thu hút đông đảo khách thập phương đến dâng hương. Với nghi thức tế rước long trọng và nhiều tục trò độc đáo, được 4 làng thuộc tổng Vạn Ty cũ cùng tổ chức. Đó là các làng: Đạo Viện (Viền), Hương Trạch (Chằm), Phúc Lộc (Tẩy) và Châu Lỗ (làng Dù).

Hiện nay chùa Đại Bi ở quê hương của nhà khoa bảng nổi danh thần đồng, bậc thiền sư tài năng đức độ Lý Đạo Tái – Huyên Quang vẫn đứng uy nghiêm trầm mặc giữa mênh mông sông nước của dòng sông Đuống.