Bài văn phân tích đoạn kết tác phẩm "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" số 4
Lưu Quang Vũ là một tài năng đa dạng nhưng kịch là phần đóng góp đặc sắc nhất. ông được coi là một hiện tượng đặc biệt của sân khấu, một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học Việt Nam hiện đại. “Hồn Trương Ba da hàng thịt” là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ. Từ cốt truyện dân gian, ông xây dựng lên một vở kịch hiện đại chứa đựng nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng và triết lí nhân sinh sâu sắc.
Vở kịch viết năm 1981 nhưng đến năm 1984 mới ra mắt công chúng, được công diễn nhiều lần trên sân khấu trong và ngoài nước. Văn bản trích trong SGK thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch diễn tả sự đau khổ, dằn vặt và quyết định cuối cùng thật cao thượng của hồn Trương Ba.
Đoạn kết của vở kịch "Hồn Trương Ba da hàng thịt" không chỉ mang một vở kịch, giải quyết xung đột mà còn nêu bật tư tưởng tình cảm của người viết kịch, trước màn kết là cảnh 7 với 3 xung đột liên tiếp rất giàu kịch tính giữa hồn và xác, giữa hồn và những người thân, giữa hồn và đế thích để chọn lựa 1 cách sống: hoặc là nhập vào một hình hài khác để tiếp tục sống hoặc phải chết hẳn. Cuối cùng ngọc hoàng đã cho phép hồn Trương Ba được chết hẳn, hồn yêu cầu mọi người sang nhà chị Lụa báo tin Cu Tị được sống lại, còn mình quyết chết để trả xác cho anh hàng thịt. Trước khi lìa đời, hồn Trương Ba đã dặn dò vợ con
Đoạn kết diễn ra trong khung cảnh: "vườn cây rung rinh ánh sáng". Đây là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba(Trương Ba), tinh thần Trương Ba, nơi lưu giấu những hồi ức đẹp đẽ về 1 Trương Ba hiền lành, trong trẻo. trong lòng người thân vẫn được vun xới để chan hoà, ấm áp ở 1 góc nhà, Cu Tị hồi sinh và mẹ con đoàn tụ, đứa bé đang ôm chầm lấy mẹ, còn người mẹ thì quấn quýt vuốt ve đứa con. Đó là hạnh phúc trong trẻo, cảm động mà Trương Ba đã mang đến cho mẹ con chị Lụa.1Trương Ba luôn biết quan tâm đến những người xung quanh.
Thế là Trương Ba xuất hiện qua lời dẫn chuyện: "giữa màu xanh cây vườn (...) chập chờn xuất hiện".đó chỉ là cái bóng , rồi Trương Ba lên tiếng với vợ"tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, con dao bà dãy cỏ... Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái gái nâng niu "Đây là lời văn, lời nói thấm đẫm cảm xúc thương yêu, quý mến. gần gũi bên những người thân, là hạnh phúc của Trương Ba khi được sống là chính mình, đc sống có ích trong cuộc đời. Đoạn văn thể hiện lời nói của Trương Ba, 1 người nhân hậu vị tha, vừa thể hiện chất trữ tình, chất thơ trong kịch của Lưu Quang Vũ.
Nếu ở những đoạn đối thoại trước nhất là với xác và đế thích, lời lẽ của đôi bên rất căng thẳng, có chỗ châm chích nhau thì trong màn kết lời thoại của Trương Ba dịu dàng tình cảm hơn, thoải mái hơn. Qua lời thoại của Trương Ba độc giả sẽ thấy: mặc dù giờ đây hồn Trương Ba không có thân xác trú ngụ, chỉ là cái bóng chập chờn mờ ảo, vô hình, lại là lúc sự hiện diện của Trương Ba nhiều nhất, thường trực nhất.Hơn nữa Trương Ba xuất hiện qua đoạn đối thoại giữa cái gái và Cu Tị:" cây na này, ông nội tớ trồng đất", qua hành động của nó vùi hạt na xuống đất để: "cho nó mọc thành những cây mới.Ông nội tớ bảo vậy.Những cây mà nối nhau sẽ được lớn khôn mãi mãi".
Hình ảnh này mang ý nghĩa biểu tượng" hai đứa trẻ ngây thơ trong trắng chỉ có 2 màu trong cuộc đời, nó không chấp nhận màu tối của cái ác nên nó đâm ra hỗn xược, xua đuổi quyết liệt:cút đi lão đồ tể, cút đi', giờ đây nó hiểu được ông nội, nó gieo trồng những hạt giống mới bằng thái độ nâng niu trân trọng, biểu trưng cho sự nối tiếp, sinh tồn bất tử của hồn Trương Ba, những cây lớn khôn mãi mãi sẽ có hình ảnh của một ông nội Trương Ba hiền lành, chăm chỉ và rất yêu thương con trẻ.Dù ông nội đã chết hẳn về thể xác nhưng trong lòng nó ông nội đã hoàn nguyên kỳ diệu về tâm hồn. Ông nội Trương Ba đang sống một sự sống khác sự sống bất diệt trong trái tim trẻ thơ.
Đoạn kết vở kịch "Hồn Trương ba da hàng thịt" tiếp tục khái quát triết lí nhân sinh. Ý nghĩa sự sống nhiều khi không phải ở sự tồn tại sinh học mà chính là sự hiện diện của ta trong suy nghĩ trong nỗi nhớ của những con người còn sống. Vẻ đẹp tâm hồn có đời sống dài lâu và bất tử so với thể xác. Tâm hồn cao thiết của Trương Ba vẫn có mặt trong nỗi hoài niệm, mỗi cuộc đời đang sống.
"Tác phẩm chân chính không chấm dứt ở trang cuối cùng" Vở kịch "Hồn Trương ba da hàng thịt khép lại" nhưng triết lí sống thấm đẫm giá trị nhân văn, ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người sẽ mãi mãi lưu giữ trong lòng độc giả bởi: đc sống làm người nhưng được sống đúng mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn, sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện được nhân cách và vươn tới những giá trị về tinh thần cao quý. Cách giải quyết kết thúc của vở kịch thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ phù hợp với hoàn cảnh theo đúng logic phát triển của tình huống kịch, của nhân vật kịch.
Tóm lại, thông qua trích kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, Lưu Quang Vũ đã khắc họa một cuộc đối thoại sinh động giữa Hồn và Xác để từ đó đi đến kết luận về một cuộc sống thực sự có ý nghĩa, một cuộc sống thể xác và tâm hồn để tìm sự sự dung hòa hợp lí. Và trong bất kì hoàn cảnh nào, con người phải biết đấu tranh vươn lên những giá trị chân thiện mỹ, biết tự hoàn thiện bản thân trên mọi phương diện chính là thông điệp nhân sinh quý giá mà vở kịch mang lại.
