Bài tham khảo số 5
Quê hương tôi đất vải thiều
Thanh Hà hai tiếng thân yêu vô cùng
Dân quê tôi rất anh hùng
Chống Pháp đánh Mỹ lẫy lừng chiến công
Lúa ngô xanh thắm trên đồng
Các cô thôn nữ má hồng đảm đang
Đi đâu cũng nhớ về làng
Thôn Cổ Chẩm đẹp ngỡ ngàng trong tôi
Việt Hồng quê mẹ ta ơi
Trong tim ghi dấu một thời ấu thơ
Con sông quê nước lững lờ
Con đò nhỏ nối đôi bờ yêu thương
Tuổi thơ cắp sách tới trường
Mùa đông đi bộ con đường dài ghê
Chiều hè lội dưới chân đê
Cùng bạn đánh dậm nón mê đội đầu
Tôi về kiếm bạn trẻ trâu
Giờ đây tóc đã phai màu thời gian
Xưa bên nhau thuở cơ hàn
Mà sao vẫn thấy ngập tràn niềm vui.
Với thể thơ lục bát truyền thống có âm điệu êm đềm, tác giả đã làm sống dậy tình cảm dạt dào về quê hương qua hàng loạt kỷ niệm hồi còn thơ bé. Điều đó thể hiện rõ ngay từ những câu mở đầu: "Quê hương là một tiếng ve/ Lời ru của mẹ trưa hè à ơi/ Dòng sông con nước đầy vơi/ Quê hương là một góc trời tuổi thơ". Tác giả đưa ra liên tiếp những khái niệm về quê hương thật cụ thể, và gần gũi - với cái nhìn hồn nhiên của con trẻ. Theo đó, "Quê hương là": tiếng ve kêu, lời ru của bà, của mẹ, là dòng sông uốn lượn, tiếng sáo diều bay bổng, cánh cò trắng nổi bật trên triền đê xanh cỏ. Quê hương ngày bé sao mà gắn bó, thân thương đến thế? Đó cũng là dấu ấn kỷ niệm của hầu hết những ai đã từng sống ở chốn thôn quê, ruộng đồng. Chưa hết, vào những buổi chợ phiên, quê hương là nỗi niềm thấp thỏm chờ mong mẹ đi chợ mua về quà bánh đa. Hay nhất trong bài là những câu: "Quê hương là cánh đồng vàng/ Hương thơm lúa chín mênh mang trời chiều".
Chỉ hai câu thơ, cả một không gian rộng lớn về quê hương được mở ra sống động với bề rộng là "cánh đồng vàng" mênh mang lúa chín; chiều cao bầu trời thoảng thơm hương lúa được tái hiện. Hình ảnh "cánh đồng vàng" vừa gợi tả màu của lúa chín vừa là ẩn dụ để chỉ giá trị to lớn, thái độ trân quý đồng đất quê hương "tấc đất tấc vàng". Không yêu quý quê hương, không có cách nhìn và lối viết ấy. Trong bài thơ, ngôn từ thuần Việt dung dị, nghệ thuật liệt kê được tác giả dụng thành công xuất sắc nên rất nhiều hình ảnh gợi nhớ về quê hương xuất hiện nhưng không đơn điệu, không nhàm chán. Trái lại, tác giả đã chọn lựa được những chi tiết nghệ thuật đặc trưng chỉ vùng thôn quê mới có như: tiếng gà gáy lúc bình minh, cánh đồng lúa chín, dáng mẹ áo nâu liêu xiêu đi về trong bóng chiều chạng vạng.
Chưa hết, quê hương còn là những cơn mưa, hàng dừa soi bóng ven sông nước... Tất cả đều gắn bó thân thương vô cùng. Khép lại bài thơ là hai câu: "Quê hương ta đó là nơi/ Chôn rau cắt rốn người ơi nhớ về" vừa để khẳng định tình cảm sắt son vừa như nhắn gửi tha thiết tới mỗi chúng ta hãy luôn nhớ về quê hương.
Bài thơ ngôn từ đôi chỗ còn mộc mạc nhưng thể hiện rõ tình yêu quê hương của chủ thể trữ tình. Tình yêu quê chính là động lực, là bệ phóng để mỗi người người chúng ta được chắp cánh để bay cao, bay xa vào bầu trời cuộc sống.
