Bài tham khảo số 2
Mùa phơi sân trước được in trong tập “Bánh trái mùa xưa”, NXB Hội nhà văn, 2015. Tản văn là một tác phẩm mang đậm dấu ấn nhà văn, với phong cách trữ tình độc đáo. Đó là những kỷ niệm đẹp đẽ của chị Tư khi nhớ về những mùa phơi sân trước ở quê nhà.
Kết cấu tản văn ngắn gọn với hai nội dung chính. Phần đầu là những kỷ niệm của tác giả khi nhớ về những mùa phơi sân trước. Phần còn lại là những tình cảm của tác giả được thể hiện qua tản văn này. Tản văn sử dụng khá nhiều phương thức biểu đạt như tự sự, miêu tả, biểu cảm, với ngôn ngữ tinh tế, sống động, giàu hình ảnh và chất trữ tình. Có thể nói tác phẩm đã gieo vào lòng người đọc những tình cảm thật sâu sắc.
Tản văn bắt đầu bằng hình ảnh hồi còn nhỏ của nhà văn “Hồi con nít thích đi xe đạp về nhà ngoại bằng con đường xóm cặp mé sông Rạch Rập”. Chị Tư nhớ lại những kỷ niệm ấu thơ khi thong dong trên chiếc xe đạp về nhà ngoại chơi. Dọc đường đi có nhiều thứ thật thú vị , tận hưởng cảm giác được hít hà cái se lạnh của gió chướng. Khung cảnh quê ngoại hiện ra với những nét vẽ dung dị, mang vẻ đẹp đặc trưng của những làng quê vùng sông nước. Đó là những dòng chảy đỏ thắm suốt thoắt ẩn thoắt hiện sau những lùm cây hoang dại. Đó là không khí tết tràn ngập ở khắp mọi nơi, trên sân nhà, trên những giàn phơi. Nhưng thích nhất là được ngắm những giàn phơi trên sân trước nhà.
Trong ký ức của nhà văn quê hương còn rất nghèo, nhà nào cũng toàn sân đất nên muốn phơi đồ gì ngon thì nhà nào cũng làm một giàn phơi nhỏ ở trước nhà. Suốt 6 tháng mưa, giàn phơi ấy là nơi để phơi củi, chiếu hay gối. Những ngày nắng hửng thì trên giàn luôn có thứ gì đó như mớ cám mốc, cơm nguội, bột gạo thừa trong lúc làm bánh, mấy trái đậu bắp già làm giống cho mùa sau. Càng về cuối năm người ta càng phơi nhiều thứ lên như bánh gừng, củ kiệu, mứt gừng, chuối ép. Ở đây tác giả đã sử dụng thủ pháp liệt kê để cho thấy sự đa dạng và phong phú trong đời sống tinh thần, vật chất của người dân nghèo quê mình. Qua đó còn thể hiện trí nhớ, tình cảm của tác giả khi nhớ về những kỷ niệm thời ấu thơ.
Với lũ trẻ con còn gì thích hơn khi được ngắm nghía và hít hà những mùi thơm thú vị từ những món ăn dân giã trên giàn phơi. Nhân vật tôi vừa đạp xe, vừa tưởng tượng ra hương vị ngọt ngào ấy “Chuối phơi đủ nắng có thể ăn tới ra Giêng.. đem dầm nước đá uống cũng ngon thấu trời”. Chân đạp xe rõ ràng không mỏi nhưng tâm rã rời, cứ chạy theo đuổi miết những giàn phơi, hụt hơi, chới với. Thế là cứ về đến nhà là kêu má phải làm bằng được những món này, món kia giống nhà người ta. Má chỉ cười và đáp rằng không phải nhà người ta có là mình cũng phải có.
Tôi thấy mình dại hơn cả tuổi 13 khi chẳng thể hiểu được những câu nói ấy của má. Cũng may qua chạp tôi cũng lớn dần, trưởng thành hơn trong suy nghĩ, bài học của người của ta má không nhắc lại nữa nhưng tôi nhận ra ý nghĩa trong câu nói đó của má. Vì nhà mình còn rất nghèo, phải chạy ăn từng bữa, làm gì có nhiều đồ ăn vặt như nhà người ta. Cuộc sống của gia đình lam lũ khiến tôi buộc phải trưởng thành, để rồi nhớ lại những kỷ niệm đã qua, trong lòng cảm thấy thật nhẹ nhõm.
Tản văn được kể và miêu tả bằng người kể chuyện ngôi thứ nhất. Việc sử dụng ngôi thứ nhất khiến câu chuyện, những kỷ niệm của tác giả trở nên chân thật, gần gũi và tạo được sự đồng cảm sâu sắc ở người đọc. Những từ ngữ liệt kê, hình ảnh sống động, giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng cho ta thấy một tình cảm gắn bó tha thiết của tác giả với quê hương, đất nước. Điểm tựa trữ tình vẫn là mạch cảm hứng chủ đạo, xuyên suốt tản văn này và đó cũng là đặc trưng của tất cả các tác phẩm cùng thể loại khác. Có những câu văn, từ ngữ được sử dụng rất tinh tế thể hiện tài năng lựa chọn, sáng tạo của tác giả “mâm mứt tắc đỏ au đằng kia làm mình lim chết một cách lim dim như tụi kiến”, hay “lũ ong kéo tới dập dìu, lảo đảo bay đậu như say, những con ong sa đà ở giàn phơi”.
Có thể nói Mùa phơi sân trước là một trong những tác phẩm thành công của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Với ngôn ngữ mang đậm màu sắc địa phương, hình ảnh trong sáng, giản dị, tác phẩm đã gieo vào lòng người đọc những tình cảm thật tha thiết, gắn bó. Để thấy được những kỷ niệm tuổi thơ tuy nghèo khổ nhưng mãi là miền ký ức tươi đẹp nhất trong cuộc đời của mỗi người.
